Geçen yıl için şükran kültürü ve yeni yılı karşılama
Omisoka, yılın son günüdür, yani 31 Aralık’tır.
Yeni Yıl, Japoncada ‘新年sinnen’ demek ve yeni yıl kutlamalarının ilk üç günü syougatsu olarak adlandırılır.
Japonya’da yılbaşı gecesi (31 Aralık) yeni yıla hazırlanma ve başarılı bir yıl geçirildiği için şükretme geleneği vardır.
Her Aralık ayında, tamamlanması gereken çok sayıda temizlik ve etkinlik vardır ve günler telaşlı geçer.
Bu yazıda Japonların ne yediklerini ve yılbaşı gecesini nasıl geçirdiklerini tanıtıyorum.
Omisoka ve oşogatsu Japonlar için neden bu kadar önemli?
‘Omisoka’nın tarihi Heian dönemine (794-1185) kadar uzanmaktadır; bu gelenek yılın tanrısı Toshigami-sama’yı yeni yılda karşılamak için bir hazırlık günü olarak başlamıştır.
Toshigami, iyi bir pirinç hasadı getiren ve mahsulün bol olmasını ve insanların yiyecek sıkıntısı çekmemesini sağlayan bir tanrıdır.
Ev halkı, Toshigami-sama’yı(Yeni Yıl Tanrısı’nı) iyi bir duyguyla karşılamak için evi temizleyerek ve Yeni Yıl eriştesi yiyerek onu bekler.
Pek çok kişi yılsonunu Japonların geleneksel yılbaşı kutlama yöntemiyle geçirmektedir.
Omisoka ve oşogatsu’da neler yapılıyor?
大掃除(osouji) Bahar Temizliği
Yılsonu temizliğinin amacı sizin ve ailenizin yılı rahat bir şekilde geçirip Yeni Yılı karşılaması değil, evinizi islerden arındırarak tanrıları karşılamaya hazırlamaktır.
Bu ‘kurumun tozunu alma’ olayının kökeni, Heian döneminde (794-1185), Aralık ayında sarayda, yıl boyunca evde biriken toz ve kurumun temizlenerek tanrıları karşılamak için bir etkinlik düzenlenmesidir.
正月飾り(syogatsu kazari) Yeni Yıl Süslemeleri
Ev temizlendikten ve arındırıldıktan sonra evin üç ana bölümünü dekore edin dekore edilir.
28’inde veya 30’unda sergilenmelidir; Japonca’da ‘çifte acı’ anlamına gelen 29’unda ve tanrılara saygısızlık olduğu için Yeni Yıl’dan önceki gün olan 31’inde süsleme yapamaz.
床の間(Tokonoma), Japon tarzı odanın en ucunda konukların parşömen ve çiçek aranjmanlarını asmaya davet edildiği alan.
神棚(Kamidana) içinde evin tanrısının yaşadığı bir Şinto tapınağıdır.
Ailenin birbirini tanıyabileceği aydınlık, temiz bir odada tavana yakın bir yerde ‘güneye veya doğuya bakacak şekilde’ kurulur.
門(mon) kapı
Yeni Yıl Süsleme Çeşitleri
門松(Kadomatsu)：Tanrılar için bir işaret olarak hizmet etmek üzere girişte dekore edilmiştir. Çam ağaçları, bambu ve Japonya’da iyi şans getiren diğer bitkiler kullanılır.
しめ縄(Shimenawa)：Ön kapı ve sunak üzerindeki süslemeler. Ayrıca evin kutsal olduğunu göstermeye ve kötü ruhları uzaklaştırmaya yararlar.
鏡餅(Kagamimochi)：Japonya’da çok eski zamanlardan beri ruhun aynada ikamet ettiğine inanılırdı. Yuvarlak pirinç kekini bir ayna olarak sembolize etmek ve yılların mükemmel bir uyum içinde geçmesini sağlamak için biri büyük diğeri küçük iki pirinç kekinin üst üste dizildiği söylenir.
年賀状(nengajo) Yeni yıl kartı
Aralık ayı aynı zamanda Yeni Yıl kartpostallarının hazırlandığı aydır. Çin zodyakı illüstrasyonları, aile fotoğrafları ve selamlar içeren yeni yıl kartpostalları yakın arkadaşlara ve sevdiklere postalanır.
Eğer yakın bir akraba geçtiğimiz yıl içinde ölmüşse, buna moçhu(yas) denir ve yeni yıl kartları göndermekten veya almaktan kaçınmak iyi bir davranıştır.
年越しそば(tosikosi soba)
Toshikosi,bir yaşı geçmek demek.
Soba eriştesi uzun ve incedir, bu nedenle uzun ömür ve sağlık için yenir, böylece aile bağları devam edebilir.
Karabuğday eriştesi kolayca kırılabildiğinden, yıl boyunca kötü şansı kırmak için yenmesi de amaçlanmaktadır.
Yılbaşı gecesi soba yemek için en yaygın zaman, yılbaşı gecesi akşam yemeğidir.
除夜の鐘 (joya no kane)
Birçok tapınak yılbaşı gecesi gece yarısı ‘Joya no kane’ (çan çalma zili) çalar.
Budizm’de zihni karıştıran ve rahatsız eden, sıkıntı ve acıya neden olan toplam 108 sıkıntı olduğu söylenir.
Yeni yıl arifesinde tapınak çanı, Budist öğretilere uygun olarak zihni sıkılaştırmak için 108 sıkıntıya eşdeğer 108 kez çalınır.
Yılbaşı gecesi çan 107 kez çalınır ve son kez yeni yıldan sonra çalınır.
Yeni yıl çanının 31 Aralık’ta NHK’da canlı olarak yayınlandığı ‘Yuku-nen Kuru-nen’ programı 1972’den bu yana 90 yılı aşkın bir süredir devam etmektedir.
元旦(Gantan)1 ocak günü / お年玉(otosidama)Yeni Yıl Günü harçlığı
Yeni Yıl, 「あけまして、おめでとうございます」”Yeni Yılınız Kutlu Olsun” selamıyla başlar. Yeni Yıl Günü’nde insanlar sabahtan öğlene kadar yavaş yavaş osechi ve ozoni’nin tadını çıkarırlar.
Yetişkinler tarafından çocuklara verilen yeni yıl harçlığı. Çocuklar bunu dört gözle bekliyor, ancak geniş ailede çok sayıda çocuğu olan yetişkinler çok fazla harcama yapmak zorunda kalıyor. Pochibukuro adı verilen, üzerinde çeşitli desen ve karakterler bulunan sevimli çantalarda verirseniz çocuklar çok mutlu olacaktır.
初詣(hatsumoude) Yeni Yılın İlk Tapınak Ziyareti
Yılın başında insanlar tapınaklara giderek gelecek yılın güvenli ve mutlu geçmesi için dua ederler. Tapınakları ziyaret ederken parasal bağışta bulunurken beş yenlik bir madeni paranın (Japonca’da ‘karma’ anlamına gelir) iyi şans getirdiği söylenir.
コメント